Türkiye, 14 Mayıs Pazar günü sandık başına giderek seçimini yaptı. Kesin olmayan sonuçlara göre, yüzde 50 barajını geçen aday yok.
Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Ahmet Yener cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci tura kaldığını açıkladı. Pazar akşamı sandıkların açılmasından hemen sonra yapılan açıklamalarda yüzde 60'lar seviyesinde olan Erdoğan'ın oyları, ilerleyen saatlerde, sandıklar açıldıkça yüzde 50'nin altına düştü. Seçmenin bu demokratik tercihini 21 yıldır iktidarda olan AKP hükümeti de, ana muhalefet partisi CHP ve diğer muhalefet partileri de iyice muhasebe etmeleri gerekiyor. Neticede her iki tarafa da seçmen ilk turda geçer not vermedi. Türkiye 28 Mayıs'ta tekrar seçime gidecek. Bu sefer en fazla oy alan iki aday, Erdoğan ve Kılıçdaroğlu yarışacak. İkinci tur seçimlerinde liderlerin seçmenin taleplerine uygun alacakları kararlar, ayrıca Ata İttifakı'nın adayı Sinan Oğan'ın vereceği karar kritik olacak.
Yüzde 50 barajı geçilemedi
14 Mayıs seçimlerine yurt içi katılım yüzde 88.92 oranıyla oldukça yüksek oldu. Yurt dışında ise 52.69 oranında bir katılım gerçekleştiği belirtildi. Kesin olmayan sonuçlara göre Cumhur İttifakı'nın adayı Erdoğan yüzde 49.51, Millet İttifakı'nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu yüzde 44.88, Ata İttifakı'nın adayı Sinan Oğan da yüzde 5.17 oranında oy aldı. YSK Başkanı Ahmet Yener bugün yaptığı açıklamada, "Şu anda kesin olmayan geçici sonuçlara göre, Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın yüzde 49.51, Sayın Kemal Kılıçdaroğlu'nun yüzde 44.88, Sayın Sinan Oğan'ın yüzde 5.17 ve Sayın Muharrem İnce'nin yüzde 0.44 oy aldığı görülmüştür. Saat 15.15 itibarıyla sisteme girilmesi devam eden 35 bin 874 oyun tamamının ilk iki sırada yer alan adaylarımızdan Sayın Recep Tayyip Erdoğan'a verilmiş olduğunu kabul etmemiz halinde, Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın oy oranının yüzde 49.54 olduğu görülmüş, aynı şekilde 35 bin 874 oyun tamamının Sayın Kemal Kılıçdaroğlu'na verildiğini kabul etmemiz halinde de yüzde 44.85 oranında oy aldığı görülmüş. Böylece 6271 sayılı Yasa'nın 4. maddesinde öngörülen seçilme yeterliliğini hiçbir adayın kazanamadığı görülmüş ve daha önceden ilan edilen Seçim Takvimi'ne göre, 28 Mayıs 2023 Pazar günü ikinci tur seçimlerinin yapılmasına kurulumuzca karar verilmiştir." ifadelerini kullandı. Yener, 6271 sayılı Kanun gereğince propaganda döneminin başladığını dile getirerek, 298 sayılı yasa uyarınca il ve ilçe seçim kurullarına yapılan itirazların, YSK'ca kesin karara bağlanma tarihinin ise 18 Mayıs olduğunu, bunun ardından 19 Mayıs'ta kesin sonuçların ilan edileceğini bildirdi. Cumhur İttifakı'nın 21 yıllık iktidar sürecinden sonra baraj altında kalması, uyguladığı başta ekonomi olmak üzere politikaların seçmeni tatmin etmediğini gösteriyor. Enflasyon, pahalılık, gelir adaletsizliği ve yetersizliği, işsizlik ve daha nice ekonomik sorunlar sandıkta karşılık buldu. Millet İttifakı'nın da hedeflerinin çok çok altında bir oy oranında kalması; aday belirlemeden, 6'lı Masa'nın genişlememesine, ittifaka oy faydası olmayanlarla yürümeye kadar, birçok hususta yaptığı hatalar zinciri ile alakalı…
Parlamenter sistem 'şimdilik' hayal
Resmi olmayan seçim sonuçlarına göre ittifakların ve partilerin milletvekili dağılımı da netleşti. Cumhur İttifakı 322 milletvekili, Millet İttifakı 213 milletvekili, Emek ve Özgürlük İttifakı ise 65 milletvekili çıkartabildi. Milletvekillerinin partilere göre dağılımı ise şöyle: AKP yüzde 35.58 ile 267 milletvekili, CHP yüzde 25.33 ile 169 milletvekili, MHP yüzde 10.07 ile 50 milletvekili, İyi Parti yüzde 9.69 ile 44 milletvekili, Yeşil Sol Parti ise yüzde 8.81 ile 61 milletvekili… Millet İttifakı'nın en büyük hedefi Partili Cumhurbaşkanlığı sistemine son verip, yeniden "parlamenter sistem"e dönüş idi. Bu tür sistem değişikliği için TBMM'de 3'te 2 çoğunluğun elde edilmesi gerekiyordu. Anayasa değişikliği teklifi için 200 milletvekilinin imzası lazım. Eğer TBMM'de 360 vekil tarafından bu değişiklik kabul edilirse, halk oylamasına yani referanduma gidiliyor. Fakat anayasa değişikliğinin doğrudan TBMM'de kabulü için gereken milletvekili sayısı 400, zira kanuna göre 600 kişilik meclisin üçte ikisinin (400) oyu gerekli. Toplamda 213 milletvekili elde eden Millet İttifakı'nın önümüzdeki 5 yıl içinde bu hedefe ulaşabilmesi mümkün gözükmüyor. Yapılan açıklamalara göre, CHP'nin elde ettiği 169 milletvekili içinde, CHP listelerinden giren DEVA, Gelecek, Saadet ve DP'nin 38 milletvekili adayı da bulunuyor. Diğer yandan Cumhurbaşkanlığı Kabinesi'nin 16 üyesi, 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi'nde, AKP'den milletvekili seçilerek dokunulmazlık zırhını elde ettiler.
Erdoğan balkon konuşması yaptı
Seçim akşamı AKP Genel Merkezi'nin balkonundan partililere seslenen Cumhurbaşkanı Erdoğan, Henüz kesin sonuçlar belli olmamakla beraber açık ara önde bulunuyoruz" dedi. "Şüphesiz en büyük teşekkürü rekor bir katılımla sandık başına giderek ülkesinin ve kendisinin geleceği için tercihini sandığa yansıtan vatandaşlarımın her birine ediyorum" diyen Erdoğan, konuşmasını şöyle sürdürdü: "Tarihimizin en yüksek katılımlı seçimlerinden birini yaşadık. Bu gerçeği, milletimizin tercihini huzur içinde sandığa yansıtmasıyla gösterdik. Kayda değer hiçbir üzüntü verici hadise yaşanmadan bu seçimi tamamladık… Seçim kampanyası dönemindeki tartışmalar artık geride kalmıştır. Bu süreçte herkes milletimize sözünü söylemiş, milletimiz de bugün kararını vermiştir. Artık buna yeni yeni kılıflar uydurmanın bir anlamı yok."
Kılıçdaroğlu: Seçim balkonda kazanılmaz
Cumhurbaşkanı adayı Kılıçdaroğlu, seçim sonuçlarını değerlendirdiği konuşmasında Erdoğan'ın balkon konuşmasına yanıt vererek, "Seçim balkondan kazanılmaz. Bu seçimi ikinci turda alacağız" ifadelerini kullandı. Cumhurbaşkanı yardımcısı adaylarıyla birlikte basın toplantısında konuşan Kılıçdaroğlu şunları söyledi: "Katılım oranının yüzde 90'a yaklaşması ve sürecin demokratik ortamda sürdürülmesi sevindiricidir. Erdoğan bütün iftiralarına rağmen istediği sonucu alamamıştır. Hiç kimse bir oldubittiye heveslenmesin. Seçim balkonda kazanılmaz. Veriler şu anda akmaya devam ediyor. Milletimiz ikinci tur diyorsa başımızın üstüne… Bu seçimi ikinci turda mutlaka ama mutlaka kazanacağız. Herkes bunu görecek. Geçici sonuçlar şunu göstermiştir ki, Erdoğan toplumdan beklediği güvenoyunu alamamıştır. Toplumdaki değişim talebi yüzde 50'nin üzerindedir. AK Parti'deki oy kaybı da bu gerçeği göstermektedir."
Seçimler dış basının gündeminde
Dünya basını da seçimlerin ikinci tura kalma ihtimaline vurgu yaparak Türkiye seçimlerini haberleştirdi. Washington Post, Erdoğan ve Kılıçdaroğlu arasındaki yarışın başa baş geçtiğini belirtti. New York Times, Erdoğan'ın ikinci turda yarışmak için hazır olduğu açıklamasını öne çıkardı. CNN, "Türkiye'nin kritik seçimi 2. tura gidiyor" manşetini attı. BBC, "Çekişmeli bir yarışın ardından Türkiye muhtemelen seçimde ikinci tura gidiyor" başlığını attı. The Guardian, seçmenlerin rekor katılımına değindi ve Erdoğan'ın balkon konuşmasındaki "Açık ara lideriz" sözlerine yer verdi. Financial Times, "Erdoğan ve Kılıçdaroğlu Cumhurbaşkanlığı için kıyasıya yarıştı" başlığını yazdı, iki adayın da yüzde 50'lik oy oranını geçemediğini vurguladı. Çin haber ajansı Xinhua, seçimlerle ilgili haberinde, "Oyların yüzde 93'ünün sayıldığı Türkiye'nin cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci tura kalması muhtemel" başlığını kullandı.
30 Nisan 2023 tarihinde Ankara Kocatepe Kültür Merkezi'nde "Yarının Meclisi" programında konuşan
Bağımsız Türkiye Partisi (BTP) Genel Başkanı Hüseyin Baş, cumhurbaşkanlığı seçimlerini bir adayın kazanacağını, diğer adayların ise kaybedeceğini ifade ettikten sonra, "Sözüm kaybedenlere" diyerek şu dikkat çekici uyarılarda bulunmuştu: "Kazananı şimdiden tebrik ediyoruz. Ama sözümüz seçimi kaybedeceklere. Niye seçimi kaybedecekler biliyor musunuz? Gençleri dinlemedikleri için. Gençleri sahiplenmedikleri için, sahipleniyormuş gibi, gençlerle bir bağ kuruyormuş gibi görünüp onları hiç umursamadıkları için kaybedecekler. Toplumu bütünüyle kucaklıyormuş gibi görünüp toplumdan kopuk oldukları ve toplumu gerçek manada kucaklayamadıkları için kaybedecekler. Onlara güvenen insanların güvenlerini boşa çıkardıkları için kaybedecekler. Bunu da 14 Mayıs akşamı sosyal medyadan paylaşıp hazırlatırız. Niye kaybettiklerini bir daha anlamış olurlar."
