Verilerinin gerçekçi olmadığı yönünde sık sık eleştirilerin hedefi olan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ekim ayı Tüketici Fiyat Endeksi'ni (TÜFE) açıkladı. Buna göre TÜFE'deki (2003=100) değişim 2022 yılı ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 3.54, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 57.80, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 85.51 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 65.26 olarak gerçekleşti. Ülkemizde TÜFE yıllık bazda 17 aydır yükselişini sürdürüyor. TÜFE ekimde yüzde 85.51 ile 1998'den beri en yüksek seviyeyi gördü. Enflasyon böylece 24 yılın en yüksek seviyesine çıktı. Türkiye cumhuriyeti tarihinde enflasyonda bu kadar kısa sürede bu kadar yüksek artışlar görülmediğine dikkat çeken uzmanlar, son iki yıldır enflasyonda yaşanan artışı tsunamiye benzetiyor. İstanbul Ticaret Odası'nın geçen günlerde açıkladığı İstanbul enflasyonu ise yüzde 108.8 ile 27 yılın zirvesine yükselmişti. Ekim ayındaki yıllık yüzde 85.51 enflasyon oranıyla Türkiye, G20 ülkeleri arasında birinci oldu. G-20'de yüksek enflasyonda yüzde 83 ile Arjantin ikinci sırada gelirken, yüzde 13.7 ile Rusya üçüncü oldu.
En yüksek artış ulaştırmada
2022 yılı ekim ayında bir önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup yüzde 117.15 ile ulaştırma olurken, en az artış gösteren ana grup yüzde 33.48 ile haberleşme oldu. Ana harcama grupları itibarıyla 2022 yılı ekim ayında bir önceki aya göre en az artış gösteren ana grup yüzde 0.36 ile eğitim oldu. Buna karşılık, 2022 yılı ekim ayında bir önceki aya göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 8.34 ile giyim ve ayakkabı oldu. 2022 yılı ekim ayında, endekste kapsanan 144 temel başlıktan, 13 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken, 4 temel başlığın endeksinde değişim olmadı. 127 temel başlığın endeksinde ise artış gerçekleşti.
ENAG yüzde 185 açıkladı
Her ay kendi hesapladığı enflasyon oranıyla kamuoyunun karşısına çıkan bağımsız akademisyenlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) ise ekim ayında enflasyonun (E-TÜFE) aylık bazda yüzde 7.18, yıllık bazda ise yüzde 185.34 arttığını açıkladı. ENAG'ın açıkladığı yıllık enflasyon oranı ile TÜİK'in açıkladığı oran arasında 100 puanlık büyük bir makas olması dikkat çekiyor. ENAG'a göre yılbaşından itibaren enflasyondaki 10 aylık (Ocak-Ekim) artış yüzde 115.82 olarak gerçekleşti. Ana harcama grupları arasında aylık bazda en yüksek artış yüzde 21.5 ile giyim ve ayakkabı grubunda yaşandı. Bu oran lokanta ve otellerde yüzde 11.5, çeşitli mal ve hizmetlerde ise yüzde 8.85 oldu. En düşük artış ise aylık bazda fiyatların yüzde 1.92 düştüğü konut grubunda yaşandı. Bu oran sağlık grubunda ise yüzde 0.05 oldu.
Enflasyon şahlandı
DİSK-AR ise ekim ayında en yoksul yüzde 20'lik gelir grubunun enflasyonunun yüzde 146.2'ye çıktığını bildirdi. AKP'nin 20 yıllık iktidarı boyunca gıda fiyatlarının 10 ila 14 kat aralığında arttığının altı çizildiği DİSK-AR açıklamasında, "Yaptığımız hesaplamaya göre gıda enflasyonu ortalama yüzde 99.1 olarak gerçekleşirken, emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 126.2 oldu. Üçüncü yüzde 20'lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 107.6 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20'lik grubun gıda enflasyonu yüzde 127.6, en yoksul yüzde 20'lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 146.2 olarak gerçekleşti" ifadelerine yer verildi. En yüksek gelir grubunun gıda enflasyonun yüzde 72.9 olduğunu ve en yoksul ile en zengin yüzde 20'lik grup arasındaki farkın 73.3 puana çıktığını kaydeden DİSK-AR açıklamasında, "Ekim 2022'de yüzde 85.5 olan resmi enflasyon oranı AKP dönemi için yeni bir rekor anlamına geliyor. Aralık 2002'de yüzde 29.7'lik bir enflasyon devralan AKP, 20 yılda enflasyonu 56 puan artırmış oldu" ifadeleri kullanıldı.
Vergi ve harç zamları da belli oldu
TÜİK'in ekim ayı enflasyon verileri ile beraber 2022 yılı yeniden değerleme oranı da belli oldu. Yeniden değerleme oranı, yani 2023 yılında vergi ve harçlara yapılacak zam oranı yüzde 122.93 olarak açıklandı. Geçen yıl yeniden değerleme oranı yüzde 36.20 seviyesinde çıkmıştı. Açıklanan yeniden değerleme oranı 1984 yılından bu yana açıklanan en yüksek oran. Daha önce en yüksek oran 1994 yılında yüzde 107.6 olmuştu. Cumhurbaşkanı'nın bazı vergilerde ve harçlarda farklı oranlarda indirme yetkisi bulunuyor. Buna göre A sınıfı sürücü belgesi harcı 370.40 TL'den 825.73 TL'ye, otomobil sürücülerinin kullandığı B sınıfı sürücü belgesi harcı ise bin 116.90 TL'den 2 bin 489.90 TL'ye yükselecek. Cumhurbaşkanı indirim yetkisini kullanmaması halinde silindir hacmi 1300'ün altında olan sıfır otomobillerde en düşük vergi bin 313 liradan 2 bin 927 liraya çıkacak.
